Klimat to całokształt warunków pogodowych, który możemy zauważyć na danym obszarze. Klimat w Polsce ostatnimi czasy bardzo się zmieniał. To od niego zależy czy w trakcie lata będziemy mogli wygrzewać się na słońcu, czy może chować się pod parasolem przez porę deszczową. Ustala się go przez długie obserwacje zmian w pogodzie i jak wpływają na niego czynniki klimatotwórcze. W tym artykule dowiesz się, jaki mamy klimat w Polsce i jak zmienia się on na przestrzeni lat.
Jaki mamy klimat w Polsce?
Polska może pochwalić się klimatem umiarkowanym ciepłym przejściowym. Główną cechą klimatu Polski jest duża zmienność pogody. Z pewnością wychodząc z domu, widząc ładną słoneczną pogodę, bez wahania stwierdziłeś, że potrzebujesz parasola. Po kilku godzinach złapał Cię ulewny deszcz i ogromna burza. W Polsce występuje aż sześć termicznych roku — przedwiośnie, wiosna, lato, przedzimie i zima. Każda z tych pór roku cechuje się osobnymi cechami temperatury i opadów atmosferycznych. Widzimy przewagę wilgotnego powietrza, które występuje na zachodzie i północy. To automatycznie wiąże się zmniejszymi rocznymi amplitudami temperatur, czyli łagodniejszym klimatem.
Na wschodzie obserwujemy za to przewagę powietrza kontynentalnego suchego, więc tam amplituda temperatur jest wysoka. Na południu, jak wskazuje ukształtowanie powierzchni, mamy klimat górski. Charakteryzuje się on obniżonymi temperaturami i zwiększonymi opadami przez cały rok. Średnia roczna suma opadów atmosferycznych w Polsce wynosi 600 mm (pomijając tereny górskie). Przeważają wiatry zachodnie, ale występują także wiatry lokalne — halny w górach i bryza nad morzem.
Jakie czynniki kształtują klimat w Polsce?
Do głównych czynników, które kształtują klimat w naszym kraju, zaliczamy:
- Masy powietrza, dochodzące do kraju znad Atlantyku, Azji, basenu Morza Śródziemnego oraz Arktyki,
- Odległość od Oceanu Atlantyckiego oraz Morza Bałtyckiego,
- Ukształtowanie powierzchni (sześć różnych pasów rzeźby terenu),
- Wysokość nad poziomem morza,
- Umiarkowane szerokości geograficzne, w których leży Polska
Temperatura powietrza w styczniu
Dlaczego poruszamy ten temat? Po to, by pokazać, jak od wymienionych wyżej czynników zmienia się temperatura w całym kraju.
Jak widać, w styczniu obserwujemy dużą różnicę temperatur pomiędzy zachodnią a wschodnią częścią naszego kraju. Dlaczego tak jest? Wschodnia część Polski jest pod wpływem klimatu kontynentalnego, co przez ochłodzenie terenu powoduje mroźne zimy. Zachód natomiast to wpływy powietrza płynącego znad Oceanu Atlantyckiego. Dzięki temu powietrze jest o wiele cieplejsze. Tak samo wygląda kwestia obszarów górskich i wybrzeża. Na południu występuje klimat górski, powoduje niższą średnią temperaturę powietrza niż w reszcie kraju. Na wybrzeżu za to prezentowana wyższa temperatura jest dobrodziejstwem łagodzącego wpływu Bałtyku.
Temperatura powietrza w lipcu
Nie jest to niespodzianką, że znów najchłodniejszymi terenami są wyżyny i tereny górskie. Do chłodniejszych obszarów możemy za to dodać wybrzeże, które ochładzane jest przez Morze Bałtyckie. Teraz nasuwa Ci się pewnie pytanie, dlaczego Bałtyk ochładza powietrze, skoro akapit wyżej pisaliśmy o jego ocieplających walorach? Dzieje się tak, gdyż latem całe dostarczane ciepło jest absorbowane przez wodę, a w zimę oddawane w postaci właśnie cieplejszej temperatury. Bardzo wysoką temperaturę notuje się w tzw. wyspach ciepła, czyli w okolicach największych polskich miast oraz na Roztoczu. W pozostałej części kraju także notujemy wysoką temperaturę.
Rozkład rocznej sumy opadów atmosferycznych
Jak pisaliśmy wyżej, średnia roczna suma opadów w Polsce wynosi 600 mm. Obszary, na których jest ona największa, to obszary położone w górach i wyżyny (działa na to wysokość nad poziomem morza). Opady potrafią tam rocznie przekroczyć wartość 1200 mm. W przeciwieństwie do gór, na terenach nizinnych nie występuje dużo opadów. Taką samą sytuację mamy na wschodzie (wpływ klimatu kontynentalnego na opady) oraz na obszarach leżących w cieniu opadowym (wschodnia część Wielkopolski oraz dolina Wisły).
Jak zmienia się klimat w Polsce?
W okresie średniowiecza w Polsce obserwowaliśmy podobny klimat do tego, który mamy obecnie. Wystąpił wtedy okres ocieplenia, zwanym średniowiecznym optimum klimatycznym. Do około 1850 roku, Polska przechodziła przez „małą epokę lodową”. Temperatura w okresie zimowym była aż o 3 stopnie niższa w porównaniu do obecnych czasów. Od lat 50 poprzedniego wieku obserwujemy zmianę we wzmożeniu wpływu zachodnich wiatrów na temperaturę, szczególnie w okresach zimowych. Wzrasta też temperatura powietrza o około 0,3 stopnia Celsjusza na dekadę.
Podsumowanie
Jak widać, klimat w Polsce jest bardzo zróżnicowany. W zależności od odpowiednich czynników geograficznych będziemy mieli do czynienia z zimniejszą lub cieplejszą temperaturą. Mimo wszystko, nie powinniśmy narzekać temperaturę w naszym kraju, bo ta w porównaniu do innych krajów jest znakomita.
